راز یک بازی ریاضی

مقدمه

                آموزش وپرورش به ویژه در دوره ابتدایی نیازمند خلاقیت آموزگاران ودبیرانی است که خود را مسئول تربیت نسلی می دانند که آینده  یک کشور به دست آن ها سپرده می شود . دانش آموزان امروز دانشجویان فردا و مسئولان وکار گزاران پس فردایند پس ،اگراین نهال ها را خوب پرورش دهیم ثمره ی بهتری خواهیم گرفت. 

بسم الله الرّحمن الرّحیم

مقدمه

                آموزش وپرورش به ویژه در دوره ابتدایی نیازمند خلاقیت آموزگاران ودبیرانی است که خود را مسئول تربیت نسلی می دانند که آینده  یک کشور به دست آن ها سپرده می شود . دانش آموزان امروز دانشجویان فردا و مسئولان وکار گزاران پس فردایند پس ،اگراین نهال ها را خوب پرورش دهیم ثمره ی بهتری خواهیم گرفت. باغبانی موفق تر خواهدبود که: اولاً به کارش ایمان و اعتقاد داشته باشد .ثانیاً دارای قوه  خلاقیت وابتکار باشد چراکه دنیا در حال توسعه و گسترش است ونسل جدید پاسخ های تازه ای برای سؤالات خود می خواهند بنابراین توقف وایستادن درمواضع قبلی باعث رکود ودر نهایت موجب شکست خواهد بود .

                 در همین راستا ما نیز که معلمان دوره ی ابتدایی هستیم  بیشتر از دیگران احساس مسئولیت می کنیم وهیچ گاه نمی خواهیم بوستانی را که به ما سپرده اندبا گل های پلاسیده وپژمرده تحویل جامعه بدهیم وباید این واقعیت را بپذیریم که این نسل خواسته های زیادی دارند و اگر ما خود را با آنان منطبق نکنیم عقب خواهیم ماند وبرخی مواقع احساس ضعف خواهیم کرد .پس، موفقیت ما بستگی دارد به این که چقدر خودمان را با علوم روز  هماهنگ کنیم و چه توانایی هایی کسب نمائیم.

عبداله عبادی

راز یک بازی ریاضی

                 یادم هست وقتی دانش آموز کلاس چهارم ابتدایی بودم یک بازی  یادگرفته بودم ، نمی دانم اولین بار این بازی را چه کسی مطرح کرده بود واز کجا یاد گرفته بود ولی هر چی بود یک بازی  جالبی بود که مدت ها بچه ها را در مدرسه مشغول کرده بودم .در این مقاله می خواهم نام  آن را بازی ویاضی بگذارم. ابتدا می خواهم به شرح وروش اجرای این بازی بپردازم :

بازی دونفره است واین گونه آغاز می شود :

                معلم خطاب به یکی از دانش آموزانش می گوید علی جان ،امروز می خواهیم یک بازی انجام دهیم ( بازی  ریاضی ) خوب حواست را جمع کن و به دقت به چیز هایی که می گویم گوش کن. من می خواهم تو یک مقداری پول یا یک عدد توی دلت انتخاب کنی( برای شروع وآموزش راحت تر کار بگویید، مقدار پول یک عدد یک رقمی باشد) ، علی مقدار را تو ذهنش انتخاب می کند . معلم ادامه می دهد همان مقدار هم از دوستت قرض بگیر ، من هم به تو چهار تومان  می دهم ، حالا همه آن هارا باهم جمع کن ، حاصل جمع را نصف کن ( بر2تقسیم کن) ، از مقداری که مانده قرضی را که از دوستت گرفته بودی پس بده . معلم می گوید: علی جان مقدار پولی که برایت باقی می ماند دوتومان است . علی تعجب می کندو می گوید :«آقا معلم من که مقدار پول هارا به شما نگفته بودم شما از کجا فهمیدید که چه مقدار پول باقی می ماند ؟» معلم می گوید: « علی جان عجله نکن  شاید خودت به جواب این مسئله پی بردی.» این بازی اگر در کلاس تمرین وتکرار بشود تعداد ی از دانش آموزان به راز پاسخ  بازی پی می برند .

                 پس از مدتی که بنده به عنوان آموزگار ابتدایی مشغول تدریس شدم همانند کودکی خودم آن را با دانش آموزانم بازی می کردم  تا این که در مر کز اختلالات یادگیری خلخال  به عنوان مربی آموزشی  مشغول به کار شدم. در این زمان به راز این تجربه  بزرگ آموزشی  بیشتر پی بردم  . بنده با توجه به موقعیت کاری ام  از این بازی ریاضی به مطالب زیادی دست یافته ام که به تعدادی از آن ها برای استفاده بیشتر از این بازی می پردازم:

1-  ایجاد هیجان در دانش آموزان.

2-  بر انگیختن  قوه ی تفکر وپژوهش دردا نش آموزان

3-  انجام محاسبات ذهنی به ویژه جمع تفریق ضرب و تقسیم

4-  طراحی و حل مسئله

5-  تقویت دقت و تمرکز

           برای این که موضوع بیشتر روشن شود، لازم است هر یک از عناوین فوق را مقداری شرح  دهیم.

1-  ایجاد هیجان در دانش آموزان:

              وقتی دانش آموز پس از چند مر حله سؤال وجواب ( اجرای بازی) پاسخ درست معلم  رامی شنود بدون آنکه انتظار آن را داشته باشد ، چرا که تمامی اعداد و ارقام در اختیار دانش آموز بوده و چطوری معلم به جواب درست دست یافته است  تعجب می کنند ونوعی شعف به او و سایر همکلاسی هایش دست می دهد و وبا        نا باوری  می خواهند چند نفر دیگر این کار را تکرار کنند و به اصطلاح معلم را برای چندمین بارامتحان کنند  ، این  اعمال شوق ذوق بچه ها را زیاد تر می کند وکلاس به اصطلاح سر زنده تر می شود .

2-  بر انگیختن  قوه ی تفکر وپژوهش دردا نش آموزان:

       پس از این که پی بردند تمامی پاسخ های معلم درست در می آید، به فکر فرو می روند.

- بعضی ها می گویند این یک شعبده بازی است.

- بعضی ها می گویند شاید آقا معلم با بعضی از دانش آموزان هماهنگ کرده  است به همین خاطر خودشان شروع به بازی می کنند و اطمینان پیدا می کنند که معلم جواب را می داند .

- بالاخره بعضی ها می گویند حتماً ارتباطی بین مقداری که معلم کمک می کند و پاسخش و جود دارد .و همین امر با عث می شود تا سؤال هایشان را دوباره بپرسند و پاسخ ها را مقایسه کنند.با این تفکر وپژوهش به این مطلب که جواب معلم همیشه نصف همان مقداری است که می گوید یا به فرد کمک می کند دست می یابند.

3-  انجام محاسبات ذهنی به ویژه جمع تفریق ضرب و تقسیم:

            یکی از فواید مهم این بازی ، کمک به دانش آموزان برای یادگیری و تعمیق آن در محاسبات ریاضی است. در جایی که اعداد بزرگتری برای عمل جمع ، تفریق ویا تقسیم  انتخاب می کنند اهمیت این بازی  بیشتر معلوم می شود.تعدادی ازدانش آموزان پیدا می شوند، برای این که معلم نتواند پاسخ را پیدا کند اعدادی بزرگتر انتخاب می کنندو برای محاسبه ی آن از قلم و کاغذ نیزاستفاده می کنند .

                  نکته ای که لازم است به آن بپردازم این است که بنده این بازی برای مراکز اختلالات یاد گیری  به کار می برم تا بتوانم دقت وتمرکز دانش آموزان را افزایش دهم . بنابراین پس از آن که دانش آموزان اطمینان یافتند که پاسخ معلمشان حدس یا احتمال نیست توصیه شود تا از اعدادی استفاده کنند که بتوانند  عملیات آن ها را بدون استفاده از قلم وکاغذ انجام دهند.

4-  طراحی و حل مسئله:

              باتوجه به مدلی که برای این بازی ارائه می شود ، یک مسئله ی چند وجهی با انجام محاسبات تقریباً طولانی اما در عین حال باظرافت خاصی بکار گرفته می شود که می تواند با توجه به ذوق طراح ،نوع ارائه ی مسئله فرق کند .مثلاً به جای قرض گرفتن به اندازه ی مساوی از دوست ،می گویی ؛مقدار ی که در دلت گرفتی دوبرابر کن ودر موقع پس دادن آن می گوییم ؛یک دوم( نصف) پولی راکه سهم خودت بود کنار بگذار و ... یا این مسئله را طراحی کنیم:

                     می خوهیم به صورت اشتراکی چیزی بخریم ، مقدارمشخصی پول شما بگذار(خطاب به علی) وهمان مقدار هم از دوستت حسن بگیر ؛ من که معلم شما هستم 50تومان کمک می کنم .علی جان حساب کن چقدر پول جمع شده است وبدون این که به من بگویی آن را نصف کن و پول دوستت ،حسن را هم بده که دیگر نیازی به آن نداری، زیرا چیزی که می خواهی بخری پول زیادی نمی خواهد .اندکی مکث می کنیم و می گوییم 25 تومان برای خرید آن وسیله لازم است که الآن داری .

5-  تقویت دقت و تمرکز:

              همان گونه که از شرح اجرای بازی معلوم می شود، هدف اصلی این بازی تقویت دقت و تمرکز در دانش آموزان است . از آنجایی که این بازی ذهنی است ، دانش آموز باید بیشتر دقت وتمرکز داشته باشد تا چیزی را از یاد نبرد، یا عملی را فراموش نکند ،در غیر این صورت محاسباتش درست از آب در نمی آید.

همچنین از این بازی می توان برا ی اهداف زیر استفاده کردو بیشتر بهره برد:

-        تقویت حافظه ی شنیداری

-       توالی شنیداری

-        درمان بی قراری وناآرامی

-       کم توجهی و بی توجهی

-       نگهداری ذهنی و....

نتیجه گیری:

               معلمان  به ویژه معلمانی که در مراکز خاص آموزشی تدریس می کنندبا توجه به شناخت هایی که از طرق مختلف از استعداد های دانش آموزان به دست می آورند ،با ابتکار وخلاقیت خود می توانند برنامه های متنوع آموزشی تولید واجراکنند.دراین میان  چون بازی ها می توانند آموزش ها را جالب وجذاب نمایند و بطور غیر مستقیم باعث تعمیق یادگیری شوند نقش فوق العاده ای خواهند داشت. 

عبادی ، عبداله ،خلخال ،مهر ماه سال 1393